Crossover poetry

CROSSOVER POETRY

Cross

Over

Poetry

be yond

„d r o g a pani zosiu,

przeczytałem

pani

poetyckie

utwory

t a k j a k o d b i e r a s i ę u t w ó r m u z y c z n y.

s ł y s z a ł e m

rytmy i arytmy

przerwy

cisze

oczekiwania

akordy…

kim jesteś Z o f i o K a m i l o, poetką, muzykiem, zefirem?”

Szymon Bojko

Warszawa 2004

Dr. Szymon bojko (1917-2014), polski historyk

i krytyk sztuki, pedagog i wykładowca uniwersytecki

i to nie tak sie nazywa

wyjść na drogę za domem

gdzie

głębokie gliniaste koleiny otwierają ziemię ku niebu

iść bosą stopą szorstkimi grzbietami

to znów wciskać się w ich wąskie ciasne dno

albo

biec bezpiecznie skrajem drogi wysłanym mięsistą trawą

a możeby zaczekać

nadjeżdżający przygodny wóz

**************

wiał silny wiatr

topole za oknem uginały się i trzeszczały

zaczynały nadciągać chmury

a późne rembrandtowskie słońce

jeszcze uwodziło nas

na skraju dnia

i nagle, olbrzymie ciepłe krople

uciszyły wszystko

weź mnie ze sobą

ja też lubię deszcz

**************

kraków, mdły zapach stacyjnej poczty,

zółtawa kartka pocztowa za 40 gr

tytuł: „Kochani Rodzice”

napisany pożyczonym piórem

było zupełnie zwyczajnie

ławka w parku

banalne słowa

jakaś karta do gry

(zdaje się że król kier)

zatrzymała nas

na scieżce

potem poddasze

olbrzymim oknem wyglądało na szare dachy

jeszcze trochę banalnych słów

i gestów

puszka sardynek

i chleb

nocą już planty

prowadziły do nigdzie

a rynek

otulony intymnymi światłami

i niewidocznymi szeptami

żył echem konskich kopyt na

nasłuchującym bruku

wawel zanurzony w wiśle

lekko kolyszący się na falach

cały w girlandach odbitych swiateł,

jeszcze bylo gorąco

a od wody szła wilgoć lepka

przenikająca aż do dna samych

wnętrzności

usprawiedliwiając

ranę w żołądku

którą łagodziło

ciepło czyjejś bliskości

serca i ust

– poźno już poźno –

a poddasze, wałściwie teraz podniebie

odstąpiło nam swoje miejsce,

nie było nic do jedzenia

oprócz cichych słów

i nieskończoności

przestrzeni

snuła się baśń

o drewnianym szarym fotelu

cierpliwie oczekującym

na następny ciężar

ludzkiego zmęczenia

obnażone

dusze zwykłych sprzętów

i nasze

karmiły się nawzajem

**************

a sama myśl

otwiera

dziurę w żołądku

twoje oczy zawsze tam

na wskroś
mnie

widocznymi strunami
kantaktu

a jednak

jest pewna różnica i o tym wiesz

lecz mimo wszystko

ja właśnie ja

muszę być tą która dotknie tej struny

lub nie

**************

już tak dawno nie piszesz

idę (niby to) po zapałki do kiosku

może akurat wyjdziesz naprzeciw

chowam tą myśl w zanadrzu żeby nie spłoszyć „z nienacka”

mimo to,

nie udaje mi się oszukać losu

w kieszeni niosę spowrotem tylko

zapałki

na szczęście jest jeszcze ta senna abstrakcja

bardziej dotykalna niż

rzeczywistość

i nawet gotuję sos pomidorowy z tuńczykiem

którym się zajadasz

oczy twoje uczepione moich

po drugiej stronie stołu

to jest zupełnie zwyczajny dom

zupełnie prawdziwy sen

czy znasz już tą drogę

nie-szukania

najlepiej byloby spotkać cię tuż za węgłem i z nienacka spojrzeć w oczy

i może mielibyśmy czas na odgadnięcie kilku nie-słyszalnych dźwięków

kilka fal nie-nagrywalnych utrwaliłoby się nam w pamięci

zanim znów trzeba będzie

do następnego brzegu

III

izolacja

bo od nikogo nie możesz się dowiedzieć

“trzeba tym nożem samego siebie”

aż do prawdy

niczyjej

**************

twoja źrenica

nie da się ukryć,

po prostu to zwykły kamień

niebieskozielony

szarozielony twoich oczu

nurt

płynę z nim

DWA TYGODNIE POŹNIEJ

idę pod prąd

**************

odwracasz się na drugi bok

szukając oparcia na

ścianie

choćby jakiegoś

choć twardego

a solidnego przedmiotu

oparcie

lecz nie,

są czyjeś plecy

też odwrócone

w poszukiwaniu ściany?

a może

zapukasz?

**************

lepiej nie pytaj o nic

udawaj że wszystko rozumiesz

(ztakąsamątwarząjakulekarza)

bierzesz kartkę

wyniki takie sobie

i nagle przenosisz się

w zupełnie inny świat bez rezerwacji

z cierpliwością przestępujesz z nogi na noge

odwracasz się

ale tam nawet

nie ma oczu

o które

mógłbyś

zahaczyć

nieuleczalnie

bosy

w niezapomnienie własne

wstępujesz

**************

A ty

bezustannie

piszesz

samym

sobą

zapisujesz

ż y w c e m

na stojąco

bezkresne twoje

trwanie

**************

do czego

jest

nam potrzebna

pustynia?

siedząc na

rozległych

piachach

można sobie wyobrazić

wszystko

a nawet

istnieje zjawisko

fatamorgany

które za

ciebie

imaginuje

najświetniejsze rzeczy

teraz już wiesz

następne życie

na gobi

**************

„dokonuje decyzji: raczej milczeć”

Czesław Miłosz – „O moim zamiarze”

nieustający

bezbrzeżny

bezkresny

płynie

nieporównywalne

nieprzetłumaczalne

niesie obrazy

tytanie

jak odtworzysz choćby najmniejszą jego cząstkę!!

jak dopasujesz do odwiecznego wzoru!!

czasami zjawia się

i szemrze:

trzebaby

żebyś nauczył się mej własnej mowy

mej własnej mowy

mej mowy

jak

kiedy zródło twe

nie tryska

ustami

**************

pisanie na stojąco

nie po to żeby było inaczej

pisanie w kolejce

nie w pośpiechu

ani w ścisku

na gorąco zimnymi palcami

akceptowanie chwili która jest

nie po to żeby było inaczej

akceptowanie bezsenności która trwa

przyjmowanie słów

które są

poza mną

przesączane na papier

na gorąco zimnymi

obcymi palcami

**************

ci co odchodzą, przybliżają się

a jak daleko jest stąd?

któregoś dnia

powiedziałes, że poznanie tej odległości

jest wskrzeszeniem

proszę cię, przypomnij mi tym o świcie

**************

ZAGADKA

porusza się swobodnie w swojej klatce

zapatrzony w ich okna i lampy

żywi się ich pokarmem choć o tym nie wiedzą

i choć śpiewa dla nich

nikt go nie słucha

kto jest na uwięzi?

**************

każdy moment

jest

błogosławiony

nawet pomimo ciebie

i bez względu na wszystko

jest ci dobrze

więc

nie zamiataj

tak byle jak

tej świętej codzienności

ii wszyscy zakosztowaliśmy tego owocu

nie ma nic określonego

stałego

wytyczonego

ustalonego

tylko muzyka

– zatańczysz?

**************

dziś

synchronizacja

przeskakiwanie z kamienia na inny

chwiejący się, omszały

kamień

a trzeba to robić

zamkniętymi oczami

**************

a za kilka dni

będzie już

wiosna

będzie na co wyjrzeć przez okno

a może nawet spotka się nasz wzrok

skupiony na tym samym

kwitnącym drzewie?

**************

chciałabym zabrać cię za tamto wzgórze

razem jest raźniej i wygodniej

jesteś uodporniony,

znieczulony,

działasz z pewnością

i dobrze śpisz

jedna tylko jest przeszkoda:

nie można tam pójść

we dwoje

**************

wspinanie się po pniu

jest obciosane

wspinanie się po gałęziach

za długo trwa

brnąć, płynać

i zakwitać

wewnątrz i na zewnątrz drzewa

jest

**************

a poza tym, pielęgnowanie i hodowanie

pomnażanie?

najpierw po prostu kontynuacja

cierpliwie i bez końca

i patrzenie w samego siebie

a potem

nie patrzenie

wcale

nigdzie

**************

żeby być doskonałym szachistą

możesz zacząć od

kochania twego psa

ludzkiego psa

on czuwa

ale nie pozwól

żeby jego oczy widziały

za ciebie

**************

proszę pani!

moja składanka znów jest rozrzucona

żeby się to nie powtórzyło

nie składaj jej więcej

proszę pani!

moją skałdankę znów ktoś zniszczył

proszę pani!

——————

proszę pani!

czy wcale to panią nie obchodzi?

tak

tylko nie patrz tam więcej

**************

przyczajona

na brzegu samej siebie

czeka

penetruje

robi rowek

i penetruje

czekanie –

które też trzeba zniszczyć

pustka – pustelnia – pustynia

i nawet ani jednej ściany która mogłaby jej wysłuchać

siedzenie w kucki robi się niewygodne

czy to prawda?

**************

otchłań nie ma ścian

wspaniałomyślnie może przyjąć kogokolwiek

w jakimkolwiek momencie

niezgrabnie przepływam na drugą stronę

na którą stronę?

nie przejmuj się, to tylko abstrakcja

„isolation is the first principle of artistic economy”- james joyce

a jednak nie jest tak absolutna jakbyśmy chcieli

ani ta separacja

ani ta sztuka

**************

zaczęło wiać

nadęte grzbiety fal wkrótce zakwitną

piasek choć spokojny, nie ustepuje

mewa oddala się pociągając złamanym skrzydłem

miliony kwarcowych kuleczek jeszcze udzielają nam podpory

pragnąć i nie pragnąć

wiatr pęcznieje

jego odwieczny i nieprzebrany śpiew

dosięga szczytów

i korzeni

**************

słoneczne popołudnie ma więcej niż osiemdziesiąt lat

pies drzemie w precyzyjnie wybranym miejscu

kilim na podłodze nabiera życia

z pozornie pustego fotela ktoś wyciąga zrozpaczone ramiona

jak się tu wchodzi lub jak się stąd wychodzi

to po prostu cud

**************

żółw zjadł jak zwykle każdego dnia

nic się nie zmieniło od niepamiętnych czasów

a jednak jest inaczej niż w inne dni

właściwie to pierwszy dzień powstrzymania i pojmania

dostojny taniec cyklonu olbrzymiej białości otaczającej nieprzebytość

spowodował rozdrobnienie całości

później zatrzymał się

dokładnie naprzeciw prymitywnego gardła zwierzęcia

i wszyscy zakosztowaliśmy tego owocu

iii czas otwarty

**************

Różewiczowi

okna promienie

skorupy gruzy

ocknięcia przebudzenia drogowskazy

słowa twoje

– stoję naga –

zanim

słowa twe się odemkną

biorę je oburącz

refleksja

cynizm

ironia

pole przeorane pod nowe ziarno

pochylam głowę

z nadejściem rozkwitu

III

błyszcząca dzwoniąca zimność czerni

wzniesionych półotwartych skrzydeł

bólu

tnie

(ty tniesz on tnie my tniemy wy tniecie oni tną)

ja ucięłam

**************

jak to było dawniej?

bo dawniej wszystko było ubrane

a teraz, kiedy stoję naga lub scena przede mną jest naga,

jest zupełnie niepotrzebne pisać

o tym

już wiadome

**************

a kiedy ujrzysz świętość kamienia

już nigdy więcej

nie rzucisz nim w nikogo

ani w siebie samego

świętego

**************

a zegary coraz grubsze od mojej niecierpliwości

jeżeli stać cię na taki luksus przez wiele wiele dni

żeby nie patrzeć do lustra ani na zegarek

być może kiedyś

ktoś podaruje ci te

prawdziwe

**************

przy stole

wszyscy razem

jest nam dobrze i ciepło

nikogo i niczego nie brakuje

dostatek

ta atmosfera trwa jedną sekundę

w następnej wszystko zmienia się, znika

już zjedliś-my

jest nam dobrze i ciepło

wstaje-my i rozchodzi-my się

a stół?

nie-my

**************

jesz z zachłannością

czy nie zdajesz sobie sprawy że zawsze chcesz wszystko zmienić?

że zawsze wszystko masz ułożone do linijki i wiesz jak to powinno być

ja nie wiem jak to powinno być

wiem tylko że niczego nie moge wywróżyć

jakaś niteczka w tym labiryncie

ponownie

wydaje się prowadzić do

nowego odgałęzienia

a drzewo rośnie

patrz,

jesz bez łapczywości

**************

podobnie jak tamtego dnia

kiedy wyjeżdżałeś do domu

już wtedy wiedziałeś

o przyszłej śmierci twojej matki

potem, tuż przed zmianą miejsca zamieszkania

też wiedziałeś bardzo dobrze że

to był koniec

a teraz, widok na szare strome schody

wypełnia każdy centymetr nowego miejsca

wtapia się, zastyga

i tak trwa

ale są jeszcze inne oczy

pęcznieją, odrywają się

wybiegają

żeby być

**************

nie mogę ci pomóc

tylko podać moją lewą dłoń

rzucam ci jabłko zielone i zakopujesz je głęboko w śniegu

potem, nakładam ci kompresy z lodu

zapraszasz

ten sam duży stół

który kochasz i nienawidzisz i kochasz

na werandzie przyroda śpiewa

a my śmiejemy się przez łzy

**************

Miłoszowi

bezustanne przerywanie, odchodzenie od jednego zajęcia żeby podjąć inne

a to zajęcie nie ma nic wspólnego z tym poprzednim

zapominam o pierwszym i zagłębiam się w to drugie

muszę zapomnieć to drugie żeby wrócić do pierwszego

jest też trzecie, czwarte, piąte i szóste, i tak w nieskończoność

a nie schodzą się one w żadnym punkcie na powierzchni dzisiejszego dnia

troche głębiej pod przykryciem odnajduję jakieś cieniutkie nitki powiązania

a jeszcze niżej, robią się one grubsze i grubsze

zaczynają krzyżować się, gmatwać

i już nie można odróżnić dokąd każda z nich prowadzi

ale mogę zejść jeszcze niżej i niżej gdzie widzę

zdumiona i szczęśliwa

że wszystkie one prowadzą

do jednego i tego samego zajęcia

**************

promieniu słoneczny!

zaklętyś

w jaki kształt?

może trójkątnej kuli?

zimowy wietrze w moich włosach

w formie kwadratowego koła

co robisz tam?

źrenico pełna przezroczystej

nicości

czysty diamencie na wskroś

czas wejść

więc nie płacz już

i witaj od nowa

zdrów

**************

korowód zaprzężonych koni

widziałam

sama oddzielnie wysypana na bruk jak żwir

idziesz sztywnym skrzypiącym krokiem

i jeszcze pamiętasz jak to było

ile przecznic

a dojście z każdym dniem odleglejsze

tak wydłuża się i rozszerza powiększa kąt widoczności

a oczy nieustannie utkwione w źrenicy horyzontu

dalej i dalej widzisz coraz obszerniej

kąt dosięga pełnego koła

zamyka się kula wokół ciebie

i wewnątrz

w centrum konstrukcji wiru

sama twoja oś

jak budujesz tą drogę

po żwirze

do płynności łuku

wszechświata?

???

jeszcze raz,

zacznijmy od koni

**************

i solidny

smak

życia żytniego

**************

równo z ziemią tam gdzie zakwita horyzont

ile razy już ci to

w kółko i w kółko

powtarzam

równowagi nie trać

równowagi odwagi

ile razy już

zostaw to rąbanie i chodź

brnij przez

uczucie niedostatku

ale dokąd? dokąd?

młyn tam nieuleczalnie wystawiony na wiatr

na poskramianie rozstajnych wód

północy-południa-wschodu-zachodu

sypie kropel pył

niedostrzegalne a hojne

tak hojnie myją to bezużyteczne

że lekko lekko już ci

i wirujesz

w tysiące razy przesączanej

soli

i w jasności tańczysz

tańczysz w niej

własną osią w niej

**************

oddalają się w nierytmie

plecy ułomnego

mimo swej kruchości

są odskocznią

tobie

wielkiej skalistej górze

**************

moja część która jest sprzątaczką

upomina się o swoje

**************

ofiarom 9/11

oniemiałyoniemiałyONIEMIAŁY

świat

utknął w punkcie bezdroża

ZGROZY

BEZDROŻA

samotność każdEGO osobistEGO lęku

wybija GŁUCHY BEZLUDNY rytm

tu, gdzie właśnie TRWOGA

w gardle uwiązanym

ZGROZA

z nią żyć

jak możesz żyć?

w wolnych chwilach sadzisz kwiaty jak twoja matka

lecz dalej nie wiesz, nic nie wiesz

o tej ziemi, o ziarnach piasku czy zboża

w każdym geście codzienności

wychylasz się z okna pędzącego pociągu zaledwie

dotykając czubkami obolałych palców

przydrożnych ziół

sięgasz dłonią wysoko, o, tak wysoko!

ku innej nowej gałęzi

wyżej-jeszcze-wyżej niż ostatnie piętro

owych

bliźniaczych wież

**************

czy wiesz co to znaczy wejść na czereśnię pełną dojrzałych owoców?????????????????????????????????????????

**************

ręce twoje

rozstaje

moje

ciało

rzeka

w myślach

**************

a teraz

możesz pisać wiersze miłosne do samego siebie

ponieważ doszedłeś do miejsca w którym przekraczasz próg lustra

wchodzisz i z prawdziwą miłością chcesz ogarnąć otulić

to ziarno

ono stale

idzie

o krok

przed tobą

**************

obudził mnie

fizyczny kształt

zapachu

rąbanego drzewa

**************

bo jest po to żebyś nauczył się odejść o krok

i patrzeć patrzeć

na rytm ciała

rytm fizjologiczny

tak jak się patrzy na obraz

dzieło sztuki

**************

SZYMON BOJKO (1917-2014), POLSKI HISTORYK I

KRYTYK SZTUKI, PEDAGOG I WYKŁADOWCA UNIWERSYTECKI